Ο πνευματικός αγώνας στην ασθένεια

Η ασθένεια, είναι κοινό γνώρισμα της ανθρώπινης φύσεως. Κανείς δεν είναι ικανός να αποφύγει τις συνέπειες της φυσικής γήρανσης και τη φθορά των οργάνων του σώματος.  Η πορεία προς τη φθορά αυτή, είναι αναπόφευκτη και μοιραία. Ως εκ τούτου, ο άνθρωπος καλείται, να την αντιμετωπίσει, παρ’ότι αυτό δεν είναι πάντα κατορθωτό, ακόμη και με τα θεραπευτικά, ιατρικά μέσα.
Για τον ενήμερο και πνευματικά ευαίσθητο άνθρωπο, δε μένει άλλη λύση, από το να αντιμετωπίσει πλέον, με πνευματικά μέσα την αρρώστια του. Στόχος αυτής της πνευματικής προσπάθειας, είναι το να αποκτηθεί όσο το δυνατόν περισσότερο, η ψυχική ωφέλεια του ασθενή, από τη δοκιμασία της ασθένειας!
Ο προφητικός λόγος: «ὃν γὰρ ἀγαπᾷ Κύριος παιδεύει, μαστιγοῖ δὲ πάντα υἱὸν ὃν παραδέχεται»[1]  είναι ένα από τα «κλειδιά» της ορθόδοξης πνευματικής ζωής.  Είναι βασικά, «κλειδί» που λύνει την ανθρώπινη απορία «γιατί να συμβεί αυτό σε μένα;» και φανερώνει τη Δικαιοσύνη του Θεού σε συνάφεια με την Αγάπη Του, για τον άνθρωπο!

Η ασθένεια, όταν είναι σοβαρή, προκαλεί πολλές φορές απελπισία και θλίψη, που μπορεί, ανάλογα με την πίστη του ανθρώπου στην Πρόνοια του Θεού, να αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά!  Ο λόγος του Απ. Παύλου «εἰ παιδείαν ὑπομένετε, ὡς υἱοῖς ὑμῖν προσφέρεται ὁ Θεός· τίς γάρ ἐστιν υἱὸς ὃν οὐ παιδεύει πατήρ;»[2]  δηλοί, την πνευματική ωφέλεια που χαρίζει ο Θεός μας, ως Πατέρας και Παιδαγωγός, μέσω της «δοκιμασίας του πόνου»!

Στη διδασκαλία των Πατέρων μας, στοιχειοθετείται η ευεργετική ενέργεια της δοκιμασίας του ασθενούς.  Τονίζεται, πως η ασθένεια, κατά παραχώρηση του Θεού, αποτελεί ευκαιρία ευχαριστίας και δοξολογίας του Θεού, που είναι και ο μόνος αληθινός Ιατρός «πάσης ασθενείας».
Η πνευματική αντιμετώπιση της ασθενείας, είναι συναφής με την «άσκηση». Έτσι, όσον περισσότερο ο πιστός ασκήτε στην πνευματική ζωή, τόσο επαρκή πλεονάσματα δύναμης διαθέτει για την αντιμετώπιση της ασθένειάς του. Η επιτυχία και η νικηφόρα έκβαση του αγώνα, είναι αποτέλεσμα της θερμής προσευχής, της υπομονής, της ευχαριστίας και της δοξολογίας του Θεού, που μας αξιώνει της «δοκιμασίας του πόνου».

α. Η προσευχή στον Θεό

Ο πιστός χριστιανός ασκεί σε όλη του την ζωή το έργο της προσευχής. Πολύ περισσότερο όμως αισθάνεται την ανάγκη να καταφύγει με την προσευχή στον Θεό, κατά την περίοδο της ασθενείας του. «…ἐν ἡμέρᾳ θλίψεώς μου τὸν Θεὸν ἐξεζήτησα…»  λέγει, ο προφήτης Δαυΐδ.
Αναφέρεται στο Γεροντικό για κάποιον άρρωστο μοναχό, που ζήτησε την προσευχή του αγίου Βαρσανουφίου, για να θεραπευθεί. Κι εκείνος του απάντησε: «Αδελφέ, γιατί φωνάζεις; Γιατί στέλνεις μακριά δεήσεις, ενώ έχεις πολύ κοντά σου τον Ιησού Χριστόν, να στέκει και να ποθεί να Τον καλέσεις, σε βοήθεια σου; Φώναξε Του: «Κύριε, Ιησού ελέησε με!», και θα σου αποκριθεί.  Άγγιξε την άκρη του ιματίου Του και θα σου θεραπεύσει, όχι μόνο την μία, την σωματική αρρώστια, άλλα όλες σου τις αρρώστιες…  Μην θλίβεσαι, είναι κοντά το έλεος του Θεού».
Η προσευχή, έστω και αν, δεν έχει σαν αποτέλεσμα την άμεση θεραπεία, εν τούτοις ωφελεί πολύ, τον άρρωστο.  Τον ενισχύει πνευματικά και τον δυναμώνει στην πίστη. Τον ανανεώνει ολόκληρο και τον βοηθά να αντιμετωπίσει σωστά την ασθένεια ώστε να ωφεληθεί από αυτήν.

Και πάλιν, θεωρώ σημαντικό να υπενθυμίσω ότι, ο πιστός πρέπει από υγιής να ασκήτε για να αγαπήσει την προσευχή.  Πριν αρρωστήσει κανείς, πρέπει να αναζητήσει τον «θεραπευτή» Ιησού Χριστό.  Κι αυτό, γιατί, όταν η αρρώστια συνοδεύεται από έντονο πόνο και μας ταλανίζουν βασανιστικές διαδικασίες και συνέπειες της ασθένειάς μας, τότε είναι πολύ δύσκολο ο νους μας, να συγκεντρωθεί και να υψωθεί προς τον Θεό.  Ο πόνος του σώματος αναγκάζει τον νου, να προσηλωθεί στο σημείο του πόνου, δηλαδή στο σώμα και το βλέμμα της ψυχής που αναζητά με την προσευχή, «θολώνει» και σκοτίζεται από την δοκιμασία.
Ρώτησαν τον γέροντα Άγιο Παΐσιο «πώς αντιμετωπίζει κανείς έναν ανυπόφορο πόνο;» κι εκείνος απάντησε: «Αν, ο άρρωστος είναι κοσμικός με το τραγούδι. Αν είναι πνευματικός άνθρωπος, με την ψαλμωδία». Και συνέχισε ο Άγιος Γέροντας: «Μια μέρα κρύωσα και είχα έναν πονοκέφαλο, και πήγαινε να σπάσει το κεφάλι μου.  Άρχισα λοιπόν μια πολύ ωραία ψαλμωδία, και μου έφυγε ο πονοκέφαλος. Πραγματικά η ψαλμωδία μαζί με την ευχή πολύ βοηθάει σ’ αυτές τις περιπτώσεις, απαλαίνει την ψυχή, την γλυκαίνει».

β. Υπομονή και Ευχαριστία στον Θεό

Η προσευχή μας βοηθά να αντιμετωπίσουμε σωστά την ασθένειά μας. Συνακόλουθα, η σωστή και πνευματική αντιμετώπιση της ασθένειας, βρίσκεται στην υπομονή και στην ευχαριστία.  «Η ασθένεια», λένε οι άγιοι Πατέρες, «είναι σαν τη φωτιά, που δοκιμάζει το μέταλλο του αρρώστου», και γι’ αυτό καλούν τον πιστό να δείξει μεγαλοψυχία και να ευχαριστεί τον Θεό. Ώστε, «αν μεν είναι σίδηρος, δηλαδή αμαρτωλός, θα αποβάλει την σκουριά με την φωτιά της ασθενείας. Και αν είναι χρυσάφι, μένει καθαρός και λαμπρός δια της υπομονής, της ανδρείας, της ταπεινώσεως και ελπίδος», που δείχνει. «Αν υπομένεις την ασθένεια με ευχαριστία, εκείνη γίνεται για σένα αφορμή στεφάνων», μας λένε οι Άγιοι.
Ο Άγιος Ιωάννης, ο Χρυσόστομος, μας λέει για την «ιατρική μέθοδο» του Θεού: «Ας μην δυσανασχετούμε, ούτε να δειλιάζουμε όταν μας συμβεί κάτι απροσδόκητο, αλλά ας αφήνουμε Αυτόν που τα γνωρίζει καλά αυτά, να δοκιμάζει στην φωτιά την ψυχή μας, όσο καιρό θέλει. Διότι αυτό το κάμνει για το συμφέρον και την ωφέλεια των δοκιμαζόμενων… Ένας γιατρός είναι γιατρός όχι μόνον όταν λούζει και τρέφει τον άρρωστο… αλλά και όταν καυτηριάζει και κόβει… Γνωρίζοντας λοιπόν ότι ο Θεός είναι περισσότερο φιλόστοργος από όλους τους γιατρούς, μην εξετάζεις με περιέργεια, ούτε να ζητάς από Αυτόν λόγο για την θεραπεία».
Ο Άγιος Γρηγόριος, ο Θεολόγος γράφει σε έναν άρρωστο φίλο του: «Να φιλοσοφείς την αρρώστια… και να την θεωρείς παιδαγωγία για το συμφέρον σου… Άφησε το σώμα σου, να πάσχει τα δικά του, αφού οπωσδήποτε, τώρα ή αργότερα, θα διαλυθεί σύμφωνα με τον φυσικό νόμο.  Την ψυχή όμως, κράτα την ψηλά, και με τους λογισμούς, να βρίσκεσαι μαζί με τον Θεό». Και αλλού γράφει, αναφερόμενος στην δική του περίπτωση: «Πονώ στην αρρώστια μου, αλλά χαίρομαι».

Η χαρά αυτή, είναι η χαρά του Χριστού που γεμίζει την ψυχή του αρρώστου και δοκιμαζόμενου πιστού. Είναι χαρά άγνωστη και ανεξήγητη, για τον άνθρωπο που δεν πιστεύει στον Χριστό.  Όταν ο πιστός βλέπει την ασθένεια του με καλό λογισμό, παίρνει πνευματική δύναμη. Βλέπει π.χ. σε πόσο χειρότερη θέση βρίσκονται άλλοι ασθενείς, και νοιώθει να αλαφρώνει το βάρος της δικής του ασθενείας. Βλέπει με πόση καρτερία αντιμετωπίζουν άλλοι την ασθένεια τους και παραδειγματίζεται. Φέρνει στον νου του τα πάθη του Χριστού και το μέγεθος της θείας αγάπης, και συντρίβεται.

Χαρακτηριστική είναι η ευχή του γέροντος Παϊσίου σε ασθενή: «Καλή υπομονή. Εύχομαι ο Χριστός, να σου αυξάνει την αγάπη Του, για να ξεχνιέται ο πόνος σου». Για την αντιμετώπιση των ασθενειών έλεγε επιγραμματικά: «Ο πνευματικά υγιής γλεντά την αρρώστια του. Ο άρρωστος (πνευματικά), υποφέρει!»
Οι Άγιοι όχι μόνο χαίρονται στην αρρώστια τους, αλλά, επειδή γνωρίζουν την ωφέλεια που προξενείται από αυτήν, ανησυχούν όταν μένουν πολύ καιρό υγιείς!   Ήταν ένας Γέροντας που συνεχώς κακοπαθούσε και αρρώσταινε. Κάποτε λοιπόν πέρασε έναν ολόκληρο χρόνο χωρίς να πάθει κακό και γι’ αυτό στενοχωριόταν υπερβολικά και έκλαιγε, λέγοντας: «Μ’ εγκατέλειψε ο Θεός και δεν μ’ επισκέφθηκε!» 

π. Νικόλαος

______________________________

[1]   Επιστολή Απ. Παύλου, Προς Εβραίους κεφ. ιβ,6.  Ερμηνεία: «Διότι εκείνον που αγαπά ο Κύριος, τον παιδαγωγεί και του διαμορφώνει τον χαρακτήρα, δια μέσου των θλίψεων, μαστιγώνει δε, με ταλαιπωρίες, κάθε παιδί Του, το οποίο στο μέλλον, δέχεται στην αγκαλιά Του, ως ιδικόν Του».

[2]   Επιστολή Απ. Παύλου, Προς Εβραίους κεφ. ιβ,7.  Ερμηνεία: «Εάν δείχνετε υπομονήν και δέχεσθε την παιδαγωγίαν αυτήν του Κυρίου, ας έχετε υπ' όψιν σας, ότι ο Θεός συμπεριφέρεται προς σας, σαν προς παιδιά του. Διότι, υπάρχει κάπου κανένας υιός, τον οποίον δεν παιδαγωγεί με πολλούς τρόπους ο πατέρας του;»

[3]  Ψαλμός 76,3 «ἐν ἡμέρᾳ θλίψεώς μου τὸν Θεὸν ἐξεζήτησα» Ερμηνεία: «…την ημέρα της αφόρητης θλίψεως και της δυστυχίας μου, στράφηκα σε αναζήτηση του Θεού μου…»

Share: